5) De persoonlijkheidsvragenlijst
Voor het in kaart brengen van de persoonlijkheid is er een vragenlijst opgenomen op basis van de Big Five persoonlijkheidsdimensies. De deelnemer dient de vragen voorafgaand aan het assessment online in te vullen.

Onze definitie van persoonlijkheid

Persoonlijkheid is een dynamisch en georganiseerd geheel van karakteristieken die aan een persoon kunnen worden toegekend. Dit geheel van eigenschappen bepaalt grotendeels de manier waarop een persoon in verschillende situaties zal reageren. Persoonlijkheid gaat weliswaar om de aangeboren, vrij onveranderlijke aard van een persoon, maar kan door opvoeding en omgeving (soms slechts tijdelijk) beïnvloed worden. Persoonlijkheid is dus het unieke en redelijk stabiele patroon van psychologische gedragskenmerken waardoor de ene mens zich van de andere onderscheidt.

Het invullen van de persoonlijkheidsvragenlijst

Bij het aanmaken van een assessment, wordt de deelnemer per e-mail uitgenodigd om diverse vragenlijsten in te vullen. Eén daarvan is de persoonlijkheidsvragenlijst die bestaat uit 100 (verplichte) vragen. Iedere vraag kan beantwoord worden op basis van een vierpunts Likertschaal met de mogelijkheden 'volledig van toepassing', 'behoorlijk van toepassing', 'enigszins van toepassing' en 'niet van toepassing'. Een vijfpuntsschaal is bewust vermeden in verband met te veel neutrale antwoorden. Pas op het moment dat de deelnemer alle vragen heeft doorlopen en de resultaten definitief heeft opgeslagen, wordt de data meegenomen in de assessmentrapportage. De assessor ziet dit in het dashboard van de app zodra dat het geval is. Indien dat te lang duurt, kan er een herinnering worden verstuurd.

De Big Five persoonlijkheidsdimensies

Zodra de naam 'Big Five' valt, denken velen aan leeuwen, neushoorns, olifanten, buffels en luipaarden. Onder psychologen geldt het echter als hét algemeen geaccepteerde persoonlijkheidsmodel. Het is de basis van veel psychologisch onderzoek dat gebruikt wordt in werksituaties, bijvoorbeeld voor selectie, ontwikkeling en loopbaanvraagstukken. Ook de persoonlijkheidsvragenlijst in de Competentie Thermometer is gebaseerd op dit persoonlijkheidsmodel. De naam ervan slaat op de vijf karaktertrekken die het onderscheidt. Een belangrijk kenmerk van de Big Five is dat je volgens de methode niet per se óf extravert óf introvert bent. Je kunt ook iets er tussenin zijn. Hierdoor voelen deelnemers aan de test minder weerstand als ze de testscore zien. Ze hebben minder het gevoel dat ze in een hokje zijn gestopt.

Vijf karaktertrekken

  1. Extraversie: De mate waarin een persoon energie krijgt van contact met anderen. Extraverte mensen zijn sociaal, actief, praatgraag, gericht op personen, optimistisch. Introverte mensen werken het liefst alleen of in een rustige omgeving.
  2. Vriendelijkheid: Gedraagt iemand zich meestal meegaand, tolerant en hulpvaardig? Of juist wat meer competitief en weinig medewerkend?
  3. Consciëntieus: Gaat een persoon georganiseerd en doelgericht te werk of juist wat meer ongestructureerd, losser en spontaner om met tijd en planning?
  4. Emotionele stabiliteit: Dit is het andere uiterste van neuroticisme. Neurotische mensen maken zich veel zorgen, zijn onzeker en nerveus. Emotioneel stabiele mensen zijn tevreden met zichzelf, ontspannen en weinig emotioneel.
  5. Openzinnigheid voor ervaring/ideeën: Openheid in de zin van het op zoek gaan naar nieuwe ervaringen. Mensen die hoog scoren op deze schaal zijn nieuwsgierig en fantasievol. Mensen die laag scoren zijn down-to-earth en houden zich het liefst bezig met de feiten van het hier en nu.

Waarom vijf? Er zijn uiteraard honderden of duizenden woorden waarmee je iemands persoonlijkheid kunt beschrijven. Er blijkt echter dat veel van die woorden vaak voor dezelfde eigenschap van een persoon gebruikt worden. Die eigenschappen zijn dus verwant en horen dus bij dezelfde karaktertrek. Zo kwam men uiteindelijk uit bij vijf karaktertrekken. Je zou kunnen zeggen: de vijf grootste gemene delers van alle karaktereigenschappen.

Herkomst van de constructen

Een psychologisch construct is een variabele die wordt gemeten in een vragenlijst. Meestal wordt zo'n variabele berekend als gemiddelde van de antwoorden van deelnemers op een aantal vragen of items. Deze vragen of items vertegenwoordigen samen dus als het ware de 'praktische wereld-equivalent' van een theoretische variabele. Die definities vormen de basis voor het meetinstrument.

Je kunt hetzelfde construct op verschillende manieren operationaliseren. Neem bijvoorbeeld de bovenstaande Big Five. Hiervoor bestaan verschillende vragenlijsten, die onder andere verschillen in aantal items. Deze vragenlijsten bevatten dus allemaal nèt iets andere operationalisaties van bijvoorbeeld het construct 'Openzinnigheid'. Wanneer we 'Openzinnigheid' operationaliseren als de twee items uit de 'Very brief measure of the Big Five', dan meten we iets anders dan wanneer we de twaalf items uit 'The Big Five Inventory' gebruiken.

De persoonlijkheidsvragenlijst uit de Competentie Thermometer is ontleend aan iPiP (International Personality Item Pool). De iPIP is bedoeld als open source hulpmiddel voor het vaststellen van persoonlijkheid door professionals. De missie luidt als volgt: "De iPIP-database met persoonlijkheidsvragen is bedoeld om een snelle toegang tot het vaststellen van individuele verschillen te bieden, gezamenlijk ontwikkeld onder wetenschappers over de hele wereld. Het doet tevens dienst als forum voor de verspreiding van psychometrische ideeën en onderzoeksresultaten."

Alleen voor assessoren

In ons (besloten) supportcentrum vind je meer informatie en wetenschappelijke onderbouwing over de persoonlijkheidsvragenlijst.

Laten afnemen of liever zelf doen?
Werk je op een school en wil je een assessment laten afnemen bij een leraar? Huur dan één van onze assessoren in. Doe je dat vaker óf werk je als adviseur? Dan is het slimmer om zelf assessor te worden. Laat ons je persoonlijk adviseren via e-mail of telefoon.

Zelf assessor worden Assessment laten afnemen